Χειρουργικές Επεμβάσεις

Όταν μιλάμε για το botox, ουσιαστικά εννοούμε την εμπορική ονομασία της αλλαντικής τοξίνης τύπου Α, που προέρχεται από το βακτηρίδιο Clostridium Botulinum. Η μορφή του είναι ενέσιμη. Αποτελεί παγκοσμίως την πιο δημοφιλή, ελάχιστα επεμβατική ιατρική αισθητική θεραπεία σε γυναίκες και άνδρες.

Πότε χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το botox;

Όταν το 1968 νευρολόγοι, ορθοπεδικοί και οφθαλμίατροι αναζητούσαν νέες και πιο αποτελεσματικές θεραπείες για διάφορες νευρομυϊκές ασθένειες που ταλαιπωρούσαν τους ασθενείς τους, χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το botox με εντυπωσιακά αποτελέσματα. Η χρήση του επεκτάθηκε και σε άλλες ειδικότητες και ενδείξεις. Χρησιμοποιείται με άριστα αποτελέσματα μέχρι σήμερα.
ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Πού ακριβώς εφαρμόζεται το botox και γιατί;

Οι πιο συνήθεις ομάδες μυών στις οποίες εφαρμόζεται είναι οι εξής:

πυραμοειδής ή συνοφρυωτήρες, υπεύθυνοι για τις ρυτίδες ανάμεσα στα φρύδια
κυκλοτερής των βλεφάρων, υπεύθυνο για τις ρυτίδες στο ‘πόδι χήνας’
μετωπιαίους μύες, υπεύθυνους για τις οριζόντιες ρυτίδες του μετώπου

Πόσο δύσκολη είναι η εφαρμογή του και σε ποιους δεν ενδείκνυται;

Πρόκειται για μια ακίνδυνη μικροεπέμβαση αφού η ποσότητα του φαρμάκου που χρησιμοποιείται είναι πρακτικά αμελητέα και φυσικά απόλυτα ελεγχόμενη. Η χρήση πιθανώς να αντενδείκνυται σε ασθενείς με μυοπάθεια, νευροπάθεια ή άλλες σοβαρές νευρολογικές παθήσεις. Σε μια τέτοια περίπτωση θα πρέπει να ενημερωθεί ο ιατρός.

Πόσο χρόνο παίρνει η εφαρμογή;

Η θεραπεία ρυτίδων προσώπου με botox γίνεται μόνο από εξειδικευμένο ιατρό, οφθαλμίατρο, πλαστικό χειρουργό ή δερματολόγο και διαρκεί από 10 έως και 20 λεπτά, ανάλογα με την περίπτωση.

Πότε εμφανίζονται τα αποτελέσματα και πόσο διαρκούν;

Η έναρξη της δράσης ξεκινά μετά 3 μέρες έως 3 εβδομάδες μετά από την εφαρμογή. Η διάρκεια της δράσης του φαρμάκου εξαρτάται από τον οργανισμό, την ένδειξη, τη δοσολογία αλλά και τη μέθοδο χορήγησης. Γενικά πάντως η διάρκεια των αποτελεσμάτων είναι από 4 έως και 6 μήνες και πολλές φορές περισσότερο.

Η συγκεκριμένη επέμβαση αφήνει κάποια σημάδια και αν ναι, πότε εξαφανίζονται;

Μετά την εφαρμογή ο ασθενής μπορεί να επιστρέψει στην εργασία του αφού τα σημάδια συνήθως υποχωρούν σε λιγότερο από 30 λεπτά. Τα σημάδια αυτά είναι ένας ελάχιστος ερεθισμός, σαν τσίμπημα κουνουπιού. Επίσης συνιστάται ο ασθενής να μην ξαπλώσει για τουλάχιστον 3 ώρες μετά την επέμβαση για την αποτελεσματικότερη δράση του φαρμάκου.

Ποιες ηλικίες είναι οι πιο ενδεδειγμένες για τη θεραπεία με botox;

Η ενδεδειγμένη ηλικία με τα καλύτερα αποτελέσματα είναι μετά τα 30, όπου η θεραπεία εξασφαλίζει ορατά και φυσικά εντυπωσιακά αποτελέσματα, χωρίς να αποκλείονται και μικρότερες ηλικίες εφόσον υπάρχει η κατάλληλη ένδειξη.

Υπάρχουν πιθανές παρενέργειες;

Οι παρενέργειες είναι εξαιρετικά σπάνιες. Τέτοιες παρενέργειες οφείλονται στην μετακίνηση του υγρού σε γειτονικούς μύες με αποτέλεσμα την ανεπιθύμητη παροδική ακινητοποίησή τους. Ωστόσο ακόμη και μια τέτοια σπάνια παρενέργεια είναι 100% αναστρέψιμη και παροδική.
ΟΔΗΓΙΕΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Χρήσιμες οδηγίες & συμβουλές:

προσπαθήστε να εξασκήσετε τους μύες του προσώπου σας, για 20 – 30 λεπτά μετά τη θεραπεία (π.χ συνοφρύωση, ανασήκωμα των φρυδιών). Αυτό βοηθά το φάρμακο να ενεργήσει γρηγορότερα μέσα στους μύες. Παρόλο που η τεχνική αυτή θα βοηθήσει, δεν σημαίνει πως αν το ξεχάσετε θα υπάρξει αρνητικό αντίκτυπο στο τελικό αποτέλεσμα
μη δοκιμάσετε να τρίψετε τις περιοχές που έγινε η θεραπεία, για τις επόμενες 24 ώρες
μη χρησιμοποιήσετε make – up για 4 ώρες μετά την θεραπεία
μη ξαπλώσετε και μην ασκηθείτε έντονα για 3 – 4 ώρες μετά την θεραπεία
αποφύγετε το καυτό ντους, το σεσουάρ και την υπερβολική έκθεση στον ήλιο, για τις επόμενες 2 ημέρες
να είσαστε σίγουροι πως μικρά σημαδάκια, ή κοκκινίλες θα εξαφανιστούν τελείως μέσα σε λίγες ώρες

Καλύτερα αποτελέσματα:

Τα αποτελέσματα της θεραπείας ενδέχεται να εμφανιστούν μετά από 2 βδομάδες. Δεν είναι μόνιμα. Διαρκούν συνήθως 3 – 4 μήνες. Εφόσον ακολουθήσετε τα ραντεβού για θεραπεία με την συχνότητα που θα σας προτείνει ο ιατρός σας, τα αποτελέσματα θα διαρκούν ακόμη περισσότερο.

Αξίζει τέλος να σημειωθεί πως η θεραπεία πραγματοποιείται με μια ειδική τεχνική που εξατομικεύει τις εγχύσεις στην συγκεκριμένη μυϊκή δομή του κάθε ασθενούς. Για το λόγο αυτό είναι απαραίτητο για τον ιατρό να σας δει πριν ενεργοποιηθούν οι μύες ξανά. Ο ιατρός πρέπει να σας δει όταν ο μυς μόλις που αρχίζει να ενεργοποιείται, αλλά πριν ενεργοποιηθεί πλήρως. Με τον συγκεκριμένο τρόπο γίνεται εφικτή η εξατομίκευση της έγχυσης που θα έχει το βέλτιστο αποτέλεσμα στο πρόσωπό σας.
ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

Μύθοι και πραγματικότητα για το botox:

τo botox είναι στην πραγματικότητα μια πρωτεΐνη γνωστή από το 1897 ως προϊόν του βακτηριδίου clostridium botulinum. Ο ακριβής μηχανισμός δράσης του ανακαλύφθηκε το 1949, οπότε και βρέθηκε ότι αναστέλλει παροδικά την έκκριση ακετυλοχολίνης (ενός νευροδιαβιβαστή) από τις νευρικές απολήξεις των κινητικών νευρώνων, με αποτέλεσμα να μειώνονται οι υπερβολικές συσπάσεις των μυών. Τριάντα χρόνια αργότερα εφαρμόστηκε για πρώτη φορά θεραπευτικά για την αντιμετώπιση του στραβισμού και του βλεφαρόσπασμου και στη συνέχεια εγκρίθηκε (FDA) σε πλήθος ιατρικών νοσημάτων. Εκτός από τις οφθαλμολογικές ενδείξεις, αναφέρονται ενδεικτικά νευρολογικές παθήσεις όπως ημικρανίες, εμμένοντες σπασμοί προσώπου, γαστρεντερολογικά, ορθοπεδικά, ουρολογικά ακόμη και γυναικολογικά νοσήματα
το botox έγινε γνωστό και συζητήθηκε λόγω της χρήσης του στην αισθητική δερματολογία για τη μείωση των ρυτίδων αρχικά του μεσοφρύου. Σήμερα εφαρμόζεται σε όλο το άνω τμήμα του προσώπου (μέτωπο, μάτια, μύτη) για τη μείωση λεπτών ρυτίδων που προκαλούνται από τις επαναλαμβανόμενες, δυναμικές κινήσεις των μυών. Το 2002 δόθηκε πλέον επίσημη έγκριση για την αισθητική χρήση του στις ρυτίδες του προσώπου, ενώ άρχισε να χρησιμοποιείται και σε άλλες δερματολογικές παθήσεις όπως η πρωτοπαθής μασχαλιαία υπεριδρωσία και η υπεριδρωσία παλαμών και πελμάτων
είναι αλήθεια ότι το botox προέρχεται από την αλλαντική τοξίνη, η δράση της οποίας είναι υπεύθυνη για την αλλαντίαση, μια σοβαρή νόσο που αποκτά κανείς από την κατανάλωση μη σωστά διατηρημένων κονσερβών και αλλαντικών
είναι όμως μεγάλος μύθος ότι η βοτουλινική τοξίνη τύπου Α που περιέχεται στο botox με τη μορφή της κεκαθαρμένης τοξίνης είναι βλαπτική και επικίνδυνη για τον ανθρώπινο οργανισμό. Κλινικές μελέτες που διεξήχθησαν τα τελευταία χρόνια χρήσης του botox στην κοσμητική ιατρική μαρτυρούν ότι οι ανεπιθύμητες ενέργειες από το botox είναι ελάχιστες και μόνο παροδικές, με πιο συχνές την ήπια κεφαλαλγία και το αίσθημα βάρους στο μέτωπο μετά την εφαρμογή που υποχωρούν σύντομα και μειώνονται μετά από επαναλαμβανόμενες εφαρμογές της ουσίας στο πρόσωπο
είναι αξιοσημείωτο ότι αν και έως σήμερα έχουν εκτελεστεί πολλά εκατομμύρια εγχύσεις για κοσμητικούς λόγους, ουδέποτε έχει παρατηρηθεί σοβαρή ανεπιθύμητη ενέργεια από τη χρήση του στην κοσμητική ιατρική. Αυτό αποδεικνύεται από μελέτες που διεξήχθησαν σε μεγάλο αριθμό ασθενών, σύμφωνα με τις οποίες οι συχνότερες ανεπιθύμητες ενέργειες ήταν ήπιος πόνος, ερύθημα ή εκχύμωση στο σημείο της έγχυσης, ενώ η βλεφαρόπτωση που εμφάνισαν παροδικά μικρός αριθμός ασθενών σχετίστηκε με μη σωστή εφαρμογή ή δόση του φαρμάκου
ακούγεται ότι το botox μπορεί να αλλοιώσει και να παραμορφώσει τα χαρακτηριστικά του προσώπου ή να ‘παγώσει’ τις εκφράσεις. Πρόκειται για άλλον έναν μύθο. Το botox μειώνει τις συσπάσεις των μυών που κινούν το δέρμα, με αποτέλεσμα οι λεπτές γραμμές αυτού να απαλύνουν. Όταν η δοσολογία είναι η σωστή και στα κατάλληλα ανατομικά σημεία, οι εκφράσεις και τα χαρακτηριστικά του προσώπου δεν αλλοιώνονται, αλλά αναδεικνύονται, καθώς το πρόσωπο φαίνεται πιο ξεκούραστο και ανανεωμένο
είναι αλήθεια ότι η διάρκεια δράσης του botox είναι παροδική, πλήρως αναστρέψιμη. Επομένως ναι, θα πρέπει να επαναλαμβάνεται
είναι μύθος η αντίληψη ότι μετά από πολλές εφαρμογές μειώνεται η αποτελεσματικότητα του botox
δεν υπάρχει περιορισμός στον αριθμό των θεραπειών που μπορεί να κάνει κανείς. Αντιθέτως, σύμφωνα με μελέτη σε μεγάλο αριθμό ασθενών που δημοσιεύτηκε 2011 στο έγκυρο επιστημονικό περιοδικό American Society of Dermatologic Surgery, η έγκαιρη και συνεπής επανάληψη της θεραπείας κάθε 4 – 5 μήνες οδηγεί σε μεγαλύτερη κάθε φορά μείωση των ρυτίδων, μεγαλύτερη ικανοποίηση των ασθενών και μεγαλύτερη διάρκεια του αποτελέσματος που σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να φτάσει και τους 6-7 μήνες
μύθος είναι η άποψη ότι αν κάποιος αποφασίσει για κάποιο λόγο να διακόψει τη θεραπεία θα επιταχυνθεί η διαδικασία γήρανσης και θα επιδεινωθεί η εικόνα του προσώπου του. Μετά την πάροδο της δράσης του, το πρόσωπο απλά θα επανέλθει σταδιακά στην αρχική, προ της θεραπείας, κατάσταση, καθώς οι μύες αρχίζουν και πάλι να κινούνται κανονικά
το ασφαλές διάστημα επανάληψης της θεραπείας είναι οι 4 τουλάχιστον μήνες
είναι μύθος ότι η ανάγκη για τη θεραπεία botox καθορίζεται από την ηλικία. Υπάρχουν πρόσωπα με υπερκινητικούς μύες με έντονη εκφραστικότητα που χρειάζονται botox από την ηλικία των 20 – 25 ετών, ενώ πρόσωπα υποτονικά μπορεί να μην εμφανίσουν ρυτίδες έκφρασης πριν την ηλικία των 30 – 35 ετών. Επομένως η κατάσταση του προσώπου και όχι η ηλικία καθορίζουν την ανάγκη για την εφαρμογή της θεραπείας
η έγκαιρη έναρξη της θεραπείας δρα προληπτικά στην εμφάνιση και εγκατάσταση των ρυτίδων και διατηρεί το νεανικό πρόσωπο για πολλά χρόνια. Η προληπτική εφαρμογή στις ηλικίες 20-30 αναφέρεται συχνά και ως ‘baby botox’ και κερδίζει συνεχώς έδαφος
δεν ισχύει ότι το botox αποτελεί τη μαγική λύση που θα εξαφανίσει ολοσχερώς τις ρυτίδες σε οποιαδήποτε ηλικία. Όταν οι ρυτίδες είναι αρκετά έντονες, έχουν εγκατασταθεί και γίνει μόνιμες ή όταν συνυπάρχει χαλάρωση του δέρματος το botox πέρα από μια πιο ξεκούραστη όψη δεν θα σβήσει εντελώς τις ρυτίδες. Στις περιπτώσεις αυτές θα απαιτηθεί ο συνδυασμός με άλλες μεθόδους, όπως το γέμισμα αυτών με υαλουρονικό οξύ
είναι αλήθεια ότι η διαδικασία εφαρμογής του botox στην αισθητική δερματολογία είναι αρκετά απλή, σύντομη και το άτομο μπορεί να επιστρέψει αμέσως μετά στις καθημερινές του δραστηριότητες
το botox είναι εξαιρετικά ευαίσθητη ουσία στις υψηλές θερμοκρασίες. Τα αποτελέσματα του μειώνονται σε μη σωστή συντήρηση, μη σωστή διάλυση του φαρμάκου, καθώς και παραμονή αυτού διαλυμένο για αρκετό διάστημα πριν τη χρήση του
το botox είναι ακριβό φάρμακο. Επομένως και το κόστος της θεραπείας είναι σχετικά υψηλό. Η επιλογή φθηνών λύσεων και ‘προσφορών’ είναι επικίνδυνη, καθώς στις περιπτώσεις αυτές η προέλευση και η ποιότητα του φαρμάκου είναι αμφίβολη, η διάλυση – αραίωσή του όχι σωστή και το αποτέλεσμα στην καλύτερη περίπτωση θα είναι φτωχό και μικρής διάρκειας. Όταν επιλέγουμε μία ιατρική θεραπεία κύριο κριτήριο θα πρέπει να είναι η εμπειρία του ιατρού και η ασφάλεια της θεραπείας. Σε μη γνήσιο σκεύασμα υπάρχουν σοβαροί και ανυπολόγιστοι κίνδυνοι για την υγεία μας
το botox είναι ένα φάρμακο που χρησιμοποιείται στην ιατρική πάνω από 35 χρόνια με πλήθος κλινικών μελετών να αποδεικνύουν την αποτελεσματικότητα και την ασφάλειά του

Οι ενδοβολβικές ενέσεις antiVEGF χρησιμοποιούνται για 4 κυρίως παθήσεις του ματιού:

Την Ηλικιακή Εκφύλιση της Ωχράς Κηλίδας Υγρού Τύπου
Το Διαβητικό Οιδημα της Ωχράς Κηλίδας
Την Μυωπική Νεοαγγείωση της Ωχράς Κηλίδας
Το Οίδημα της Ωχράς Κηλίδας από Θρόμβωση Φλέβας του Αμφιβληστροειδούς

Τα κυριότερα από τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται σήμερα είναι το Lucentis (Ranibijumab) και το Avastin (Bevacijumab). Η έγχυση (ένεση) γίνεται με τοπική νάρκωση και σε συνθήκες αποστείρωσης, σε ειδικά εξοπλισμένο άσηπτο χειρουργείο. Η όλη διαδικασία είναι ανώδυνη, σύντομη και δεν χρειάζεται παραμονή.

Περίπου ένα μήνα μετά, γίνεται εκτίμηση του αποτελέσματος της θεραπείας. Συνήθως, οι περισσότεροι ασθενείς χρειάζονται από μία ένεση το μήνα, τους τρεις πρώτους μήνες και μετά μία έως τρεις ακόμα ενέσεις, τους επόμενους εννιά μήνες.

Το Nd:YAG Laser είναι ένα από τα πολλά είδη Laser που χρησιμοποιούνται στην οφθαλμολογία.

Χρησιμοποιείται κυρίως σε δύο περιπτώσεις:

Θόλωση Οπισθίου Περιφακίου

O φυσικός φακός του οφθαλμού, στην πραγματικότητα είναι τοποθετημένος μέσα σε έναν ελαστικό σάκο που ονομάζεται περιφάκιο. Σε μια επέμβαση καταρράκτη, ο χειρουργός ανοίγει μία τρύπα στο πρόσθιο μέρος του περιφακίου και στη συνέχεια αδειάζει το περιεχόμενο (δηλαδή τον θολό εξαιτίας του καταρράκτη φακό) και στη συνέχεια τοποθετεί μέσα του τον ειδικό ενδοφακό. Ο ρόλος του περιφακίου είναι να προστατεύει τον ενδοφακό και να τον διατηρεί στη θέση του μέχρι αυτός να ενσωματωθεί σταθερά με τα ειδικά ποδαράκια του. Αυτό γίνεται μέσα στους πρώτους 6 μήνες από την επέμβαση.

Υπάρχει πιθανότητα μετά από μήνες ή χρόνια (συνήθως 1-2 χρόνια) από την επέμβαση του καταρράκτη να θολώσει το οπίσθιο περιφάκιο και κατά συνέπεια η όραση. Η θόλωση του οπισθίου περιφακίου είναι μια συνηθισμένη κατάσταση και δεν θεωρείται επιπλοκή (ονομάζεται αλλιώς και δευτερογενής καταρράκτης).

Στις περιπτώσεις αυτές, με τη βοήθεια του Nd:YAG Laser, γίνεται διατομή του περιφακίου και αποκαθίσταται και πάλι η όραση. Η επέμβαση γίνεται μέσα σε λίγα λεπτά, είναι εντελώς ανώδυνη και έχει μηδαμινό ενδεχόμενο επιπλοκών.

Περιφερική Ιριδοτομή

Η περιφερική ιριδοτομή εφαρμόζεται προληπτικά σε ασθενείς με ανατομικά στενή γωνία προσθίου θαλάμου (η γωνία που σχηματίζεται ανάμεσα στον κερατοειδή και την ίριδα του ματιού) ή επειγόντως σε κρίση οξέως γλαυκώματος. Στην πρώτη περίπτωση ο ασθενής έχει προδιάθεση λόγω ανατομίας του ματιού να εκδηλώσει οξύ ή υποξύ γλαύκωμα κλειστής γωνίας και η ιριδοτομή γίνεται για να αποκλείσει ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Στην δεύτερη περίπτωση, ο ασθενής με την στενή γωνία προσθίου θαλάμου έχει ήδη υποστεί οξύ γλαύκωμα κλειστής γωνίας και η επέμβαση γίνεται για θεραπευτικούς λόγους.

Σε κάθε περίπτωση με τη βοήθεια του Nd:YAG Laser δημιουργείται μία τρύπα στην ίριδα που σκοπό έχει να μεταβάλλει την ανατομική της θέση, να διευρύνει τη γωνία του προσθίου θαλάμου και να αποκαταστήσει την απορροή του υγρού που κυκλοφορεί μέσα στο μάτι και είναι υπεύθυνο για την πίεση του (Υδατοειδές Υγρό). Η επέμβαση γίνεται μέσα σε λίγα λεπτά και είναι ανώδυνη.

Ο κερατόκωνος είναι μία πάθηση του κερατοειδούς χιτώνα του ματιού, δηλαδή του διαφανούς τμήματος που υπάρχει μπροστά από την ίριδα. Παλαιότερα πιστεύαμε ότι είναι μία σπάνια πάθηση, αλλά πλέον με τις σύγχρονες μεθόδους που μας επιτρέπουν να τον διαγνώσουμε, έχει βρεθεί ότι δεν είναι και τόσο σπάνια. Στην Ελλάδα οι ασθενείς με καρατόκωνο υπολογίζονται σε πάνω από 20.000 (συχνότητα ~2/1000 κατοίκους).

Στον κερατόκωνο, ο κερατοειδής λεπταίνει σε μία περιοχή και αρχίζει να δημιουργεί μία προσεκβολή προς τα έξω παίρνοντας κωνικό σχήμα (εξ ου και η ονομασία του). Προσομοιάζει σε μεγάλο βαθμό με αυτό που παθαίνει ένα παλιό λάστιχο αυτοκινήτου το οποίο λεπταίνει και σχηματίζει στο πλάι του μία προσεκβολή.

Η αιτιολογία του κερατόκωνου δεν είναι γνωστή. Ενοχοποιούνται δομικές η μεταβολικές ανωμαλίες στο επίπεδο του κερατοειδούς (επιθήλιο και στρώμα) που ενδεχομένως είναι γενετικά προκαθορισμένες. Ωστόσο η κληρονομικότητα φαίνεται να παίζει ένα σχετικά μικρό ρόλο, διότι μόνο 6-8% των ασθενών με κερατόκωνο έχουν συγγενείς με την ίδια πάθηση. Κατά συνέπεια η ασθένεια φαίνεται ότι είναι πολυπαραγοντική, δηλαδή ότι πρέπει να συντρέχουν πολλοί παράγοντες μαζί για να εμφανιστεί.

Ο κερατόκωνος είναι σχεδόν πάντα αμφοτερόπλευρος (δηλαδή και στα δύο μάτια) και πάντα ασύμμετρος, δηλαδή πάντα στο ένα μάτι σε μεγαλύτερο βαθμό από το άλλο.

Τα συμπτώματα του κερατόκωνου είναι η θόλωση της όρασης και η προοδευτική αύξηση του αστιγματισμού και της μυωπίας. Ιδίως ο αστιγματισμός, ο οποίος δεν μεταβάλλεται φυσιολογικά σε νέους ενήλικες, είναι το σημαντικότερο χαρακτηριστικό το οποίο μας οδηγεί στην υποψία και τη διερεύνηση για την ύπαρξη κερατοκώνου. Πέραν όμως από τη συχνή αλλαγή της συνταγής των γυαλιών, αργότερα, ακόμα και με ισχυρότερα γυαλιά, ο ασθενής παύει να έχει πλέον ικανοποιητική όραση.

ΔΙΑΓΝΩΣΗ
Παρόλο που η υποψία για κερατόκωνο τίθεται κλινικά (ελάττωση της όρασης και αύξηση της συνταγής των γυαλιών και ιδίως του αστιγματισμού), η διάγνωση τίθεται με τη βοήθεια ειδικών εξετάσεων οι οποίες είναι οι εξής:

ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΑ ΚΕΡΑΤΟΕΙΔΟΥΣ
Η τοπογραφία του κερατοειδούς αποτελεί ψηφιακή υπολογιστική επεξεργασία της επιφάνειας του κερατοειδούς και μας δίνει πολλές χρήσιμες πληροφορίες όσον αφορά στο σχήμα και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του. Αυτές οι πληροφορίες δεν είναι απλά χρήσιμες αλλά απαραίτητες στον ειδικευμένο οφθαλμίατρο που ασχολείται με την διάθλαση και τις παθήσεις του κερατοειδούς. Η ψηφιακή πληροφορία απεικονίζεται σε διάφορους τοπογραφικούς χάρτες.

Η τοπογραφική απεικόνιση μας δίνει την θέση (το ύψος και το πλάτος) της κερατοειδικής ανωμαλίας, το μέγεθός της και, με συχνή επανάληψη των εξετάσεων, την σταθερότητα ή μη της ανωμαλίας στον χρόνο. Επίσης με την χρήση του κατάλληλου λογισμικού η τοπογραφία μπορεί να βοηθήσει στην εφαρμογή ημίσκληρων αεροδιαπερατών φακών επαφής. Ακόμη, σε περίπτωση που αποφασιστεί χειρουργική αποκατάσταση του κερατοκώνου, η τοπογραφία αποτελεί έναν οδηγό για το είδος της επέμβασης που πρέπει να επιχειρηθεί.

ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΤΟΥ ΜΕΤΩΠΙΚΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ (WAVEFRONT)
Με τη βοήθεια της τεχνολογίας είναι δυνατή η απεικόνιση του μετωπικού κύματος του οφθαλμού και του κερατοειδούς ειδικότερα. Συγκρίνοντας το ιδεατό από το πραγματικό μέτωπο κύματος του κερατοειδούς μπορούμε να μετρήσουμε τις ανά σημείο κερατοειδικές διαφορές και να σχεδιάσουμε ακριβείς και απόλυτα εξατομικευμένες διορθώσεις με Excimer Laser τελευταίας γενιάς.

ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΚΗ ΠΑΧΥΜΕΤΡΙΑ
Δεδομένου ότι ο κερατοειδής λεπταίνει στον κερατόκωνο, είναι δυνατό να απεικονίσουμε με διάφορες μεθόδους το πάχος του ανά σημείο. Με τον τρόπο αυτό παίρνουμε επιπλέον κλινικές πληροφορίες τόσο για τον βαθμό του κερατοκώνου όσο και για την μέθοδο εκλογής που είναι ιδανική για την αντιμετώπισή του.

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ – ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι και μέθοδοι για την αντιμετώπιση του κερατοκώνου οι οποίες εφαρμόζονται εξατομικευμένα ανά μάτι και ασθενή ανάλογα με τον βαθμό και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του.

ΜΗ ΕΠΕΜΒΑΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ

ΓΥΑΛΙΑ
Αρχικά μόνο η συνταγογράφηση γυαλιών υψηλού αστιγματισμού βελτιώνει την όραση. Ο ασθενής σύντομα παραπονιέται ότι η όραση του χειροτερεύει ή ότι τα γυαλιά δεν τον βολεύουν πια. Η νέα διάθλαση που θα επιχειρηθεί από τον οφθαλμίατρο σχεδόν πάντα δεν θα ικανοποιήσει απόλυτα τον ασθενή. Ο λόγος είναι ότι η παραμόρφωση του κερατοειδούς είναι εντελώς αδύνατο να διορθωθεί σε κάθε της σημείο από γυαλιά. Για το λόγο αυτό συστήνεται στον ασθενή να κρατά και τα παλιά του γυαλιά γιατί η καινούργια συνταγή μπορεί να μην έχει τα αναμενόμενα αποτελέσματα τουλάχιστον αρχικά.

ΦΑΚΟΙ ΕΠΑΦΗΣ
Οι συνηθισμένοι μαλακοί φακοί επαφής δυστυχώς δεν έχουν καλύτερα αποτελέσματα από τα γυαλιά. Οι φακοί επαφής με αστιγματισμό (τορικοί) που διορθώνουν μέρος του αστιγματισμού είναι δυνατόν να βοηθήσουν ένα μικρό ποσοστό ασθενών

Οι κερατκωνικοί φακοί επαφής, οι οποίοι είναι σχεδιασμένοι ειδικά για την πάθηση αυτή, δίνουν πολύ καλύτερα αποτελέσματα από τους απλούς. Οι φακοί αυτοί αποτελούν μέθοδο εκλογής για την αντιμετώπιση, τουλάχιστον στα αρχικά στάδια, του κερατοκώνου σε μεγάλο ποσοστό ασθενών.

ΕΠΕΜΒΑΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ
Πέρα από τα γυαλιά και τους φακούς επαφής η σύγχρονη οφθαλμολογία έχει κάνει μεγάλα βήματα σε ότι αφορά στην ριζική αντιμετώπιση του κερατοκώνου. Οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται δεν είναι όλες κατάλληλες για όλους τους ασθενείς, οπότε η επιλογή τους γίνεται από τον χειρουργό οφθαλμίατρο σε συνεννόηση και συμφωνία βέβαια με τον κάθε ασθενή:

ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗ ΚΟΛΛΑΓΟΝΟΥ (UVA COLLAGEN CROSS LINKING)
Στη Διασύνδεση Κολλαγόνου χρησιμοποιείται η Βιταμίνη Β1 (Ριβοφλαβίνη) στην επιφάνεια του κερατοειδούς με ταυτόχρονη επίδραση ειδικού φωτός συγκεκριμένου μήκους κύματος και ενέργειας. Με τη μέθοδο αυτή είναι δυνατή η βελτίωση των βιολογικών μηχανικών ιδιοτήτων του κερατοειδούς, δηλαδή σκλήρυνση του, οπότε παύει να είναι χαλαρός και ελαστικός και διατηρεί σταθερή την καμπυλότητα του με το πέρασμα του χρόνου.

Τα αποτελέσματα είναι πολύ ενθαρρυντικά όσον αφορά στην σταθεροποίηση του κερατόκωνου. Σε αρκετές περιπτώσεις μάλιστα παρατηρείται και μια στατιστικά σημαντική μείωση της καμπυλότητας, δηλαδή βελτίωση του κερατοκώνου που συχνά μεταφράζεται και σε βελτίωση της όρασης.

Δεν έχουν παρατηρηθεί επιπλοκές στον οφθαλμό η στον ασθενή από τη χρήση της συγκεκριμένης ακτινοβολίας πάνω στο μάτι στο πλαίσιο της εγκεκριμένης αυτής θεραπείας. Η εφαρμογή της θεραπείας γίνεται σε ελεγχόμενες συνθήκες και ολοκληρώνεται σε μία μόνο συνεδρία διάρκειας 30 λεπτών. Δεν χρησιμοποιούνται παρά μόνο σταγόνες που ενσταλλάσονται πάνω στο μάτι αφού αφαιρέσουμε τμήμα μόνο του επιθήλιου του κερατοειδούς. Στο τέλος της θεραπείας τοποθετείται ειδικός θεραπευτικός φακός επαφής για λίγες ημέρες.

Όλα τα στοιχεία μετρήσεων μέχρι τώρα δείχνουν μια αξιοσημείωτη σταθερότητα ή και βελτίωση των κερατομετρικών δεικτών που διαρκεί χρόνια μετά από μία μόνο θεραπεία. Ανάλογα με την πάθηση, την ηλικία και την ανταπόκριση του ασθενούς στην πρώτη θεραπεία με δεδομένο την φυσιολογική αναδιάταξη του κολλαγόνου στον κερατοειδή, υπάρχει πιθανότητα ένα πολύ νεαρό άτομο να ξαναχρειαστεί νέα θεραπεία τρία με δέκα χρόνια μετά την πρώτη θεραπεία.

Όσον αφορά στην ηλικία του ασθενούς αυτή δεν είναι καθοριστική. Δεν έχουμε λόγο να αναβάλλουμε μια θεραπεία σε ένα παιδί 14 ετών όταν υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις επιδείνωσης (συνήθως μη αναστρέψιμης) των κερατοειδικών μετρήσεων.

Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται και σε κερατεκτασία, δηλαδή αστάθεια του κερατοειδούς μετά από εγχείρηση διόρθωσης ενός διαθλαστικού σφάλματος (μυωπία, αστιγματισμός κλπ) με Excimer Laser. Φαίνεται επίσης ότι μπορεί να έχει και ένδειξη χρήσης σε βαριές μολύνσεις και φλεγμονές του κερατοειδούς αν και η χρήση του σε τέτοιες περιπτώσεις θεωρείται πειραματική.

ΑΣΤΙΓΜΑΤΙΚΟΙ ΕΝΔΟΦΑΚΟΙ
Η χρήση τους είναι ενδεδειγμένη σε περιπτώσεις κερατόκωνου που δεν εξελίσσεται και που η όραση με πολύ υψηλούς βαθμούς μυωπίας και αστιγματισμού είναι ικανοποιητική. Οι φακοί αυτοί τοποθετούνται συνήθως στον πρόσθιο θάλαμο του οφθαλμού μπροστά από τον φυσικό φακό από μικρή τομή με μικροχειρουργική επέμβαση και το οπτικό αποτέλεσμα είναι άμεσο.

ΕΝΔΟΚΕΡΑΤΙΚΟΙ ΔΑΚΤΥΛΙΟΙ
Είναι ένα ή δύο μικροσκοπικά ενθέματα από πλαστικό υλικό που τοποθετούνται με μικροχειρουργική επέμβαση διάρκειας 15 λεπτών μέσα στον κερατοειδή χιτώνα αλλά εκτός της κοιλότητας του οφθαλμού. Η ένθεση τους γίνεται στην περιφέρεια του κερατοειδούς και εκτός της οπτικής ζώνης του κερατοειδούς. Με την εισαγωγή τους πετυχαίνουμε την μηχανική ενίσχυση και την αύξηση της τάσης των ινιδίων του κολλαγόνου του στρώματος του κερατοειδή. Με τον τρόπο αυτό βελτιώνεται η ομαλότητα του κερατοειδούς και αντίστοιχα η όραση του ασθενούς, Συνήθως παρά την βελτίωση ο ασθενής χρειάζεται να συνεχίσει να κάνει χρήση γυαλιών όρασης. Οι δακτύλιο αυτοί μπορούν να αντικατασταθούν ή να αφαιρεθούν αν χρειαστεί, οπότε η διαδικασία είναι πλήρως αναστρέψιμη.

ΚΕΡΑΤΟΠΛΑΣΤΙΚΗ (ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΚΕΡΑΤΟΕΙΔΟΥΣ)
Με την μέθοδο αυτή γίνεται αντικατάσταση του κεντρικού τμήματος του κερατοειδούς από μόσχευμα υγιούς δότη. Διακρίνεται σε δύο μεγάλες κατηγορίες κυρίως, την διαμπερή κερατοπλαστική και την μερικού πάχους κερατοπλαστική.

Η διαμπερής κερατοπλαστική είναι η πιο συνηθισμένη εγχείρηση για τον προχωρημένο κερατόκωνο. Κατά την διάρκεια της επέμβασης αυτής γίνεται μεταμόσχευση ολόκληρου του κεντρικού τμήματος του κερατοειδή που πάσχει με μόσχευμα από υγιή δοτή. Η επέμβαση γίνεται συνήθως με χρήση τοπικής αναισθησίας. Ο νέος κερατοειδής τοποθετείται με πολύ λεπτά ράμματα στη θέση του κερατοειδή του ασθενούς που έχει αφαιρεθεί. Η βελτίωση της όρασης δεν είναι άμεση αλλά σταδιακή και χρειάζονται αρκετοί μήνες για το τελικό αποτέλεσμα.

Στην μερικού πάχους κερατοπλαστική γίνεται αφαίρεση του πρόσθιου μόνο τμήματος του στρώματος ενώ το οπίσθιο τμήμα του στρώματος και το ενδοθήλιο του κερατοειδούς του ασθενούς παραμένει ανέπαφο. Αφού διαχωριστεί ο κερατοειδής (σε βάθος 75-95%) με την βοήθεια, ειδικών εργαλείων μικροχειρουργικής, ειδικών αυτοματοποιημένων μικροκερατόμων ή ειδικών Laser ο χειρουργός αφαιρεί το πρόσθιο πέταλο του κερατοειδούς που νοσεί και το αντικαθιστά με κερατοειδή από δότη στον οποίο έχει αφαιρεθεί το ενδοθήλιο ή και το οπίσθιο τμήμα του κερατοειδούς. Το μόσχευμα αυτό τοποθετείται με την βοήθεια πολύ λεπτών ραμμάτων. Η επέμβαση γίνεται όπως και η διαμπερής κερατοπλαστική με χρήση τοπικής αναισθησίας.

Το γλαύκωμα αποτελεί μια ομάδα παθήσεων του οφθαλμού, οι οποίες έχουν σαν κοινό χαρακτηριστικό την καταστροφή του οπτικού νεύρου. Το οπτικό νεύρο αποτελείται από εκατομμύρια νευρικές ίνες, όπως ένα καλώδιο ρεύματος, και μεταφέρει την εικόνα που βλέπουμε από το μάτι στον εγκέφαλο.

Το γλαύκωμα αποτελεί μια ομάδα παθήσεων του οφθαλμού, οι οποίες έχουν σαν κοινό χαρακτηριστικό την καταστροφή του οπτικού νεύρου. Το οπτικό νεύρο αποτελείται από εκατομμύρια νευρικές ίνες, όπως ένα καλώδιο ρεύματος, και μεταφέρει την εικόνα που βλέπουμε από το μάτι στον εγκέφαλο. [Η αναφορά και ανάλυση των διαφόρων τύπων γλαυκώματος δεν αποτελεί στόχο του παρόντος κειμένου.]

Προσοχή: Το γλαύκωμα είναι μία νόσος που αν αφεθεί χωρίς θεραπεία μπορεί να οδηγήσει σε τύφλωση. Κατά κανόνα ΔΕΝ έχει συμπτώματα και οι ασθενείς με γλαύκωμα δεν αντιλαμβάνονται την παρουσία της παρά μόνο στα τελευταία στάδια όταν είναι ήδη πολύ αργά. Για το λόγο αυτό η έγκαιρη διάγνωση του είναι σημαντική και προλαμβάνει την δημιουργία σημαντικής βλάβης.
Έτσι όλοι όσοι είναι άνω των σαράντα ετών και ιδιαίτερα όσοι έχουν οικογενειακό ιστορικό γλαυκώματος, πρέπει να εξετάζονται τουλάχιστον μια φορά το χρόνο για γλαύκωμα.

ΤΙ ΠΡΟΚΑΛΕΙ ΤΟ ΓΛΑΥΚΩΜΑ

Οι αιτίες του γλαυκώματος δεν είναι ακόμα απολύτως γνωστές. Στις περισσότερες περιπτώσεις το οπτικό νεύρο καταστρέφεται από την υψηλή πίεση του ματιού και στη μείωση της πίεσης αυτής στοχεύουν όλες οι υπάρχουσες θεραπείες (φάρμακα, laser, χειρουργικές επεμβάσεις). Ουσιαστικά είναι και η μόνη παράμετρος που μπορεί να μετρηθεί σε επίπεδο ιατρείου και για την οποία έχουμε τρόπους να την ελέγξουμε.

Υπάρχουν όμως και άλλοι παράγοντες κινδύνου που η ύπαρξή τους προδιαθέτει για την εμφάνιση γλαυκώματος. Τέτοιοι είναι το λεπτό πάχος του κερατοειδούς, η προχωρημένη ηλικία, το οικογενειακό ιστορικό, η φυλή (μαύροι), η μυωπία και οι αγγειακές παθήσεις (ημικρανία, σύνδρομο Reynaud, υπόταση, σύνδρομο άπνοιας κατά τον ύπνο).

ΠΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ Η ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΤΟΥ ΓΛΑΥΚΩΜΑΤΟΣ

Κάτι που είναι πολύ σημαντικό να διευκρινιστεί, είναι το γεγονός ότι αυξημένη πίεση δεν σημαίνει γλαύκωμα, όπως επίσης ότι το γλαύκωμα δεν προϋποθέτει αυξημένη πίεση. Ουσιαστικά το οπτικό νεύρο αντέχει μέχρι κάποια πίεση η οποία είναι απολύτως εξατομικευμένη. Αν η πίεση του ματιού είναι μεγαλύτερη τότε έχουμε γλαύκωμα, ενώ αν είναι μικρότερη δεν έχουμε.

Έτσι μπορεί ένας ασθενής να έχει πίεση 25mmHg και να μην έχει γλαύκωμα, ενώ ένας άλλος με 15mmHg να έχει. Πριν από μερικές δεκαετίες η διάγνωση του γλαυκώματος βασιζόταν μόνο στην μέτρηση της πίεσης. Η εποχή αυτή ευτυχώς έχει παρέλθει και οι περισσότεροι οφθαλμίατροι είναι ενημερωμένοι.

Ο σωστά ενημερωμένος ασθενής δεν ρωτά «Ποια είναι η πίεσή μου?» αλλά «Πώς είναι το νεύρο μου?»

Η διάγνωση του γλαυκώματος γίνεται με την αξιολόγηση του ιστορικού του ασθενούς σε συνδυασμό με τις οφθαλμολογικές εξετάσεις:
Βυθοσκόπηση Οπτικού Νεύρου

Με την βοήθεια ειδικού φακού γίνεται άμεση επισκόπηση του οπτικού νεύρου του ασθενούς και αξιολογείται ως προς το αν είναι φυσιολογικό, ύποπτο ή παθολογικό. Στα χέρια έμπειρου ιατρού, η εξέταση αυτή είναι πολύ σημαντική και είναι συνήθως η πρώτη που θα θέσει την υποψία για την περαιτέρω διερεύνηση του ασθενούς για γλαύκωμα. Η εξέταση αυτή αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της τυπικής εξέτασης και πρέπει να γίνεται σε όλους ανεξαιρέτως τους ασθενείς, ανεξαρτήτως της αιτίας για την οποία προσήλθαν στο ιατρείο.

Μέτρηση Πίεσης Ματιού (τονομέτρηση)

Η μέτρηση μπορεί να γίνει με το κλασσικό τονόμετρο Goldmann το οποίο όμως επηρεάζεται από το πάχος του κερατοειδούς. Στο ιατρείο μας χρησιμοποιείται το πολύ πιο εξελιγμένο τονόμετρο Pascal το οποίο μετράει ψηφιακά την πίεση και δεν εξαρτάται από το πάχος του κερατοειδούς.

Οπτική Τομογραφία Συνοχής (OCT) Οπτικού Νεύρου

Με την εξέταση αυτή επιτυγχάνεται η αντικειμενική και ποσοτική καταγραφή της βλάβης του οπτικού νεύρου. Στο ιατρείο μας διαθέτουμε OCT τελευταίας γενιάς (Fourier domain OCT) με ανάλυση της τάξης των 6μm, μεγάλη ταχύτητα επεξεργασίας και δυνατότητα τρισδιάστατης απεικόνισης του οπτικού νεύρου και του πάχους της στιβάδας των οπτικών ινών. Υπάρχει επίσης η δυνατότητα μέτρησης του αριθμού των γαγγλιακών κυττάρων στη περιοχή της ωχράς κηλίδας. Οι απολήξεις των κυττάρων αυτών σχηματίζουν το οπτικό νεύρο. Η καταγραφή αυτών των παραμέτρων συμβάλλει στην πρώιμη διάγνωση του γλαυκώματος, καθώς όπως είναι γενικά αποδεκτό οι δομικές αλλαγές προηγούνται των λειτουργικών στο γλαύκωμα.
Οπτικά πεδία

Με την εξέταση των οπτικών πεδίων γίνεται λειτουργικός έλεγχος του οπτικού νεύρου. Βασίζεται στην ικανότητα του εξεταζομένου να αναγνωρίζει το φως σε κάθε περιοχή του οπτικού του πεδίου. Πρόκειται για μία εξέταση που απαιτεί συνεργασία και καλή κατανόηση της διαδικασίας από τον ασθενή. Προσφέρει πολύτιμες πληροφορίες για την ύπαρξη, την σταδιοποίηση και την παρακολούθηση της εξέλιξης της βλάβης. Τα οπτικά πεδία είναι απαραίτητα και, σε όσους πάσχουν από γλαύκωμα, πρέπει να γίνονται σε τακτά χρονικά διαστήματα.

Μέτρηση του Πάχους του Κεντρικού Κερατοειδούς (Παχυμετρία)

Η μέτρηση αυτή γίνεται άπαξ και αποτελεί ένα σημαντικό στοιχείο κατά την συλλογή πληροφοριών προκειμένου να διαπιστώσουμε αν κάποιος πάσχει από γλαύκωμα.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΟΥ ΓΛΑΥΚΩΜΑΤΟΣ

Η θεραπεία του γλαυκώματος ουσιαστικά αποσκοπεί στην διακοπή της εξέλιξής του, δεδομένου ότι το μεγαλύτερο ποσοστό της βλάβης που προκαλείται είναι μη αντιστρεπτό. Ο μόνος παράγοντας που μπορεί να ελεγχθεί είναι η πίεση του ματιού.
[Υπάρχει συσχέτιση και με την συστηματική πίεση (της καρδιάς) αλλά λόγω της πολυπλοκότητας της δεν θα αναφερθεί στο παρόν κείμενο]

Για την ελάττωση της πίεσης του ματιού υπάρχουν διάφορα θεραπευτικά μέσα:

Φαρμακευτική θεραπεία

Αποτελεί την πιο συχνά εφαρμοζόμενη θεραπεία στο γλαύκωμα. Κάποια φάρμακα στοχεύουν στη μείωση της παραγωγής του υγρού που κυκλοφορεί μέσα στο μάτι και είναι υπεύθυνο για την πίεσή του (Υδατοειδές Υγρό) και άλλα στην αύξηση της αποχέτευσης. Τα φάρμακα μπορούν να χρησιμοποιηθούν είτε σαν μόνη θεραπεία είτε σαν συνδυασμένη θεραπεία. Πρόκειται ουσιαστικά για σταγόνες (κολλύρια) που εφαρμόζονται με συγκεκριμένη δοσολογία.

Για να είναι αποτελεσματικά τα φάρμακα θα πρέπει να μπαίνουν τακτικά και σε συνεχή βάση. Υπάρχουν πολλοί τρόποι να βάζει ο ασθενής τις σταγόνες του. Ένας απλός τρόπος είναι να γέρνει το κεφάλι προς τα πίσω, να τραβάει προς τα κάτω το κάτω βλέφαρο και να ρίχνει την σταγόνα στο χώρο που δημιουργείται ανάμεσα στο μάτι και στο βλέφαρο. Στη συνέχεια να κλείνει απαλά τα μάτια και να πιέζει με το δάχτυλο στην έσω γωνία του ματιού για περίπου 2-3 λεπτά. Έτσι και το φάρμακο παραμένει περισσότερη ώρα στο μάτι και η πιθανότητα συστηματικών παρενεργειών μειώνεται. Αν χρησιμοποιούνται περισσότερα από ένα φάρμακα την ίδια ώρα της ημέρας, θα πρέπει να περνάνε τουλάχιστον 5 (ιδανικά 20) λεπτά μεταξύ τους.

Όπως όλα τα φάρμακα έτσι και οι σταγόνες για το γλαύκωμα μπορεί να προκαλέσουν παρενέργειες τοπικές ή συστηματικές. Αν παρατηρηθεί κάτι ενοχλητικό απαιτείται η ενημέρωση του ιατρού.

Οι πιο συχνές παρενέργειες είναι αίσθημα ξένου σώματος, κοκκίνισμα των ματιών, δάκρυσμα, θολή όραση, πονοκέφαλος, διαταραχές της καρδιακής συχνότητας (συνήθως βραδυκαρδία) και δυσκολία στην αναπνοή.

Laser θεραπεία για το γλαύκωμα

Με την χρήση ενός είδους laser (ALT, SLT) στοχεύουμε στην αύξηση της αποχέτευσης του Υδατοειδούς Υγρού. Η εφαρμογή μπορεί να επαναληφθεί και δεύτερη φορά αν αυτό είναι αναγκαίο. Η θεραπεία αυτή είναι κατάλληλη για συγκεκριμένους τύπους γλαυκώματος.

Επίσης με άλλο είδος laser (YAG) μπορούμε να δημιουργήσουμε μία τρύπα στην ίριδα (ιριδοτομή) για την πρόληψη και αντιμετώπιση μιας ειδικής κατηγορίας γλαυκώματος (γλαύκωμα στενής γωνίας).
Χειρουργική θεραπεία για το γλαύκωμα

Η χειρουργική γλαυκώματος χρησιμοποιείται συνήθως όταν η συντηρητική θεραπεία με κολλύρια και laser αδυνατεί να ελέγξει το γλαύκωμα. Υπάρχουν πολλών ειδών χειρουργικές θεραπείες για το γλαύκωμα, όλες όμως στοχεύουν στη βελτίωση της αποχέτευσης του Υδατοειδούς Υγρού δημιουργώντας ένα νέο αποχετευτικό σύστημα. Οι πιο συχνές εγχειρήσεις για το γλαύκωμα είναι η τραμπεκουλεκτομή, η εν τω βάθει σκληρεκτομή, η ένθεση βαλβίδων (Ahmed, Baerveldt) και η ένθεση MIGS. Η επιλογή γίνεται από τον ιατρό και φυσικά πάντα σε συνεννόηση με τον ασθενή.

Διαθλαστική Χειρουργική (laser για μυωπία, αστιγματισμό, υπερμετρωπία)…

■ Ποιά είναι η λειτουργία του ματιού;
Το ανθρώπινο μάτι, περιγράφοντας το απλά, είναι σαν μία φωτογραφική μηχανή: έχει ένα σύστημα φακών και φιλμ. Το σύστημα των φακών περιλαμβάνει το διάφανο μπροστινά τμήμα του ματιού (κερατοειδής) και τον κρυσταλλοειδή φακό (ο οποίος δεν φαίνεται γιατί βρίσκεται πίσω από την ίριδα). Το ‘φιλμ’ ονομάζεται αμφιβληστροειδής χιτώνας και βρίσκεται στο πίσω τμήμα του ματιού. Περιέχει εκατομμύρια ειδικά νευρικά κύτταρα ευαίσθητα στο φως (φωτοϋποδοχείς) τα οποία μετατρέπουν την εικόνα σε ηλεκτρικά σήματα για να την μεταφέρουν στον εγκέφαλο.

■ Τι είναι η διαθλαστική ανωμαλία;
Όπως μία φωτογραφική μηχανή μπορεί να μην εστιάζει σωστά και να βγάζει «θολές» φωτογραφίες, έτσι και το σύστημα των φακών του ματιού μπορεί να μην έχει το απόλυτα σωστά σχήμα (καμπυλότητα) και έτσι να μην εστιάζει ακριβώς πάνω στον αμφιβληστροειδή, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να δει καθαρά.
Αυτό ονομάζεται ‘διαθλαστική ανωμαλία’.

■ Τι είναι η διαθλαστική χειρουργική;
Με τον όρο διαθλαστική χειρουργική εννοούμε το σύνολο των επεμβάσεων με σκοπό τη διόρθωση των διαθλαστικών ανωμαλιών του ματιού. Η διαθλαστική χειρουργική περιλαμβάνει εκτός από το Laser και άλλες μεθόδους όπως τομές, χρήση απλών ή ειδικών ενδοφακών με ή χωρίς την αφαίρεση του φακού του ματιού, ένθεση ενδοκερατεοειδικών δακτυλίων καθώς και συνδυασμό επεμβάσεων. Όμως οι πιο διαδεδομένες, εύκολες και ασφαλείς μέθοδοι είναι αυτές που κάνουν χρήση του Laser. Στο έντυπο που κρατάτε στα χέρια σας, γίνεται αναφορά μόνο σε αυτές τις μεθόδους.

■ Μυωπία
Στη μυωπία, οι ακτίνες του φωτός εστιάζονται πριν φτάσουν στον αμφιβληστροειδή. Μπορείτε να δείτε καθαρά τα αντικείμενα που βρίσκονται κοντά, αλλά ότι βρίσκεται μακριά φαίνεται θολό.

■ Υπερμετρωπία
Στην υπερμετρωπία, οι ακτίνες του φωτός εστιάζονται σε σημείο που βρίσκεται πίσω από τον αμφιβληστροειδή. Μπορείτε να δείτε καθαρότερα τα αντικείμενα που βρίσκονται μακριά αλλά δυσκολεύεστε να εστιάσετε στα πιο κοντινά. Με την πάροδο των ετών και τα μακρινότερα αρχίζουν να γίνονται ολοένα και πιο θολά.

■ Αστιγματισμός
Αστιγματισμός τις περισσότερες φορές συνυπάρχει ή με μυωπία ή με υπερμετρωπία και οφείλεται στο γεγονός ότι η επιφάνεια του κερατοειδούς δεν είναι ομοιόμορφη. Αντί να μοιάζει με τμήμα από μπάλα ποδοσφαίρου, μοιάζει με τμήμα από μπάλα του Ράγκμπι. Έτσι οι ακτίνες του φωτός δεν εστιάζουν σε ένα μόνο σημείο αλλά σε πολλά, με αποτέλεσμα τα αντικείμενα να φαίνονται παραμορφωμένα.

■ Πρεσβυωπία
Η πρεσβυωπία είναι μία φυσιολογική μείωση της ικανότητας του ματιού να εστιάσει σε κοντινά αντικείμενα και συμβαίνει σε όλους μας ανεξαιρέτως μετά από κάποια ηλικία κοντά στα 40. Είναι ανεξάρτητη από το αν έχουμε κάποια διαθλαστική ανωμαλία ή όχι.

■ Τι κάνει η διαθλαστική χειρουργική;
Η διαθλαστική χειρουργική διορθώνει τις διαθλαστικές ανωμαλίες του ματιού χρησιμοποιώντας ένα ειδικό Laser (Excimer Laser), ώστε να αναδιαμορφώσει με πολύ μεγάλη ακρίβεια την επιφάνεια του κερατοειδούς, με αποτέλεσμα οι ακτίνες να εστιάζονται ακριβώς στο σωστό σημείο του αμφιβληστροειδούς.
Με τα τελευταίας γενιάς Laser η ακρίβεια διόρθωσης είναι της τάξεως του 0,25 χιλιοστού του χιλιοστού (αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι μία ανθρώπινη τρίχα έχει πάχος 50 χιλιοστά του χιλιοστού).
Η όλη διαδικασία κατευθύνεται από έναν πολύ ισχυρό υπολογιστή ο οποίος ελέγχει τη θέση του οφθαλμού και τις συνθήκες της επέμβασης πάνω από 500 φορές το δευτερόλεπτο.

■ Ποιο είναι το αποτέλεσμα της διαθλαστικής χειρουργικής;
Με την επέμβαση αυτή έχετε μία θεαματική αποκατάσταση της όρασης και δεν χρειάζεστε πλέον γυαλιά ή φακούς επαφής για να βλέπετε καθαρά.

■ Ποιες μέθοδοι διαθλαστικής χειρουργικής με Laser υπάρχουν;
Υπάρχουν διάφορες μέθοδοι διόρθωσης των διαθλαστικών ανωμαλιών με Laser, όμως οι πιο πολύ εφαρμοζόμενες είναι δύο: η PRK και η LASIK.

■ Ποια είναι η μέθοδος PRK;
Η μέθοδος PRK (Photo Refractive Keratectomy) είναι πολύ αποτελεσματική στη διόρθωση μικρού βαθμού μυωπίας ή υπερμετρωπίας, με ή χωρίς αστιγματισμό, αλλά και σε μεγαλύτερους βαθμούς στις περιπτώσεις που ο κερατοειδής είναι σχετική λεπτός. Είναι απλή, σύντομη και ανώδυνη αφού γίνεται με χρήση αναισθητικού κολλυρίου.

■ Ποια είναι η μέθοδος LASIK;
Η μέθοδος LASIK (Laser in Situ Keratosmileusis) έχει επίσης άριστα αποτελέσματα όχι μόνο στη διόρθωση μικρού βαθμού διαθλαστικής ανωμαλίας αλλά επιπλέον και σε μέσου και υψηλού Βαθμού μυωπία ή υπερμετρωπία, με ή χωρίς αστιγματισμό. Είναι εξίσου απλή και σύντομη καθώς και ανώδυνη.
Διαφέρει από την PRK στο ότι η αναδιαμόρφωση γίνεται στο εσωτερικό του κερατοειδούς και όχι στην επιφάνεια του. Αρχικά δημιουργείται με τη Βοήθεια ενός εργαλείου μικροχειρουργικής (μικροκερατόμος) ή το femtosecond Laser ένα πολύ λεπτό στρώμα κερατοειδούς το οποίο ανασηκώνεται. Στη συνέχεια εφαρμόζεται το Laser και επαναφέρεται το λεπτό στρώμα στη θέση του.

■ Ποια μέθοδος είναι προτιμότερη;
Και οι δύο:
• Έχουν πολύ καλά αποτελέσματα ως προς την τελική έκβαση και την όραση του ασθενούς.
•Έχουν μόνιμο αποτέλεσμα και μόνο σε σπάνιες περιπτώσεις αυτό αλλοιώνεται με τον χρόνο.
• Εφαρμόζονται εδώ και πάνω από 20 χρόνια οπότε έχει αποδειχτεί ότι οι πιθανότητες σοβαρών επιπλοκών είναι μηδαμινές.
• Είναι ανώδυνες και πολύ σύντομες (περίπου 10 λεπτά και για τα δύο μάτια).
Όμως η μέθοδος LASIK είναι η κύρια μέθοδος διαθλαστικής χειρουργικής που προτιμούν οι περισσότεροι χειρουργοί σε όλο τον κόσμο, διότι σε σχέση με την PRK:
• Μπορεί να διορθώσει μεγαλύτερο εύρος διαθλαστικών ανωμαλιών.
• Η αποκατάσταση της όρασης μετά την επέμβαση είναι πολύ γρήγορη.
• Επιστρέφετε στην εργασία σας και τις καθημερινές σας δραστηριότητες από την επόμενη κιόλας ημέρα.
• Έχει πολύ μικρότερο κίνδυνο φλεγμονής μετά την επέμβαση, επιπλοκή η οποία βέβαια σε κάθε περίπτωση είναι αντιμετωπίσιμη.
• Υπάρχει ελάχιστη έως καθόλου θόλωση και ενόχληση μετά το χειρουργείο.
• Η φαρμακευτική αγωγή μετά το χειρουργείο είναι πολύ σύντομη.
• Οι επισκέψεις σας μετά το χειρουργείο στον οφθαλμίατρο είναι λιγότερες.

■ Γιατί να επιλέξω τη μέθοδο PRK;
Παρόλο που η LA5IK φαίνεται να υπερτερεί σε σχέση με την PRK ως προς τις πρώτες κυρίως ημέρες μετά το χειρουργείο, ωστόσο το τελικό αποτέλεσμα μεταξύ των δύο τεχνικών είναι παρόμοιο. Μάλιστα σε ορισμένες περιπτώσεις όπως όταν ο κερατοειδής δεν έχει το απαραίτητο πάχος ή όταν παρουσιάζει ορισμένες εκφυλιστικές αλλοιώσει, η PRK αποτελεί την ενδεδειγμένη λύση και υπερτερεί σε σχέση με τη LASIK.
Σε κάθε περίπτωση, η επιλογή της κατάλληλης για εσάς μεθόδου αποφασίζεται από κοινού με τον οφθαλμίατρο σας, αφού προηγηθούν οι απαραίτητες εξετάσεις και ενημερωθείτε λεπτομερώς.

■ Ποιές είναι οι απαραίτητες προϋποθέσεις για να κάνω διαθλαστική χειρουργική;
Οι περισσότεροι από εσάς μπορείτε να υποβληθείτε στην επέμβαση αυτή αρκεί:
• Να έχετε συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας σας.
• Να μην έχετε χρόνιες παθήσεις του κερατοειδούς ή του αμφιβληστροειδούς.
• Να έχετε τουλάχιστον έναν (1) βαθμό μυωπίας, υπερμετρωπίας ή αστιγματισμού.
• Να μην έχετε διαφορά στη συνταγή των γυαλιών σας για τουλάχιστον έναν (1) χρόνο.
• Εάν είστε γυναίκα, να μην είστε έγκυος και να μη θηλάζετε.
• Εάν έχετε βηματοδότη, να έχετε πάρει έγκριση από τον καρδιολόγο σας.
Αν πληροίτε τις προϋποθέσεις αυτές, μπορείτε να προχωρήσετε στον απαραίτητο προεγχειρητικό έλεγχο (διαρκεί μία με δύο ώρες), όπου θα γίνει μία σειρά από μετρήσεις και εξετάσεις για να διερευνηθεί η γενικότερη υγεία των ματιών σας.
Με Βάση τα αποτελέσματα του ελέγχου, θα συζητήσετε με τον οφθαλμίατρό σας τις λεπτομέρειες της επέμβασης.
Έχετε υπόψη ότι ένα μικρό ποσοστό των υποψήφιων για διαθλαστική χειρουργική, δεν μπορεί να προχωρήσει στην επέμβαση λόγω των αποτελεσμάτων του προεγχειρητικού ελέγχου.

■ Τι πρέπει να κάνω πριν από τον προεγχειρητικό έλεγχο;
• Αν χρησιμοποιείτε μαλακούς φακούς επαφής, μην τους φορέσετε για τουλάχιστον δέκα (10) ημέρες. Το ίδιο ισχύει και για πριν την επέμβαση.
• Αν χρησιμοποιείτε ημίσκληρους φακούς επαφής, μην τους φορέσετε για τουλάχιστον τέσσερις (4) ημέρες. Το ίδιο ισχύει και για πριν την επέμβαση.
• θυμηθείτε να φέρετε μαζί σας τα γυαλιά σας και παλαιότερες συνταγές γυαλιών (εφόσον τις έχετε) για σύγκριση.
• Καλό θα είναι να συνοδεύεστε ώστε να μην χρειαστεί να οδηγήσετε αμέσως μετά τον έλεγχο. Το ίδιο ισχύει και για μετά την επέμβαση.
■ Τι πρέπει να κάνω πριν από την επέμβαση;
• Από την προηγούμενη μέρα πριν την επέμβαση δεν θα πρέπει να χρησιμοποιήσετε: Άρωμα ή αποσμητικό, ζελέ μαλλιών, λακ και καλλυντικά.
• Να έχετε μαζί σας ένα ζευγάρι γυαλιών ήλιου τα οποία θα φορέσετε κατά την αποχώρησή σας.
• Να υπολογίσετε ότι θα παραμείνετε στο κέντρο όπου θα γίνει η επέμβαση για περίπου μία (1) ώρα.

■ Τι θα γίνει μετά την επέμβαση;
Αμέσως μετά την επέμβαση θα γίνει ο πρώτος έλεγχος. Θα σας χορηγηθούν κολλύρια τη δοσολογία των οποίων θα πρέπει να τηρήσετε με απόλυτη ακρίβεια. Θα σας δοθούν οδηγίες και θα κλείσετε το ραντεβού σας για τον επόμενο μετεγχειρητικό έλεγχο από τον οφθαλμίατρό σας.
■ Χειρουργούνται και τα δύο μάτια την ίδια ημέρα;
Ναι. Αν για οποιοδήποτε λόγο δεν χειρουργηθούν ταυτόχρονα, στο διάστημα που θα μεσολαβήσει μέχρι τη διόρθωση του 2ου ματιού, θα υπάρχει μειωμένη συνεργασία μεταξύ τους και η όραση μπορεί να είναι δυσχερής.
■ Μετά την επέμβαση καλύπτονται τα μάτια;
Όχι, αλλά χρειάζεται προσοχή με βάση τις οδηγίες που θα σας δώσει ο οφθαλμίατρός σας.
■ Μετά την επέμβαση μπαίνει φακός επαφής;
Μόνο αν κάνετε τη μέθοδο PRK. Ο φακός επαφής παραμένει στο μάτι το πολύ για μία εβδομάδα.
■ Για πόσο καιρό μετά την επέμβαση θα βάζω κολλύρια;
Η διάρκεια χρήσης των κολλυρίων είναι εξατομικευμένη. Γενικά πάντως, μετά από LASIK η χρήση των κολλυρίων συνεχίζεται συνήθως για 20 ημέρες, ενώ μετά από PRK για περίπου 3-5 μήνες.
■ Χρειάζεται να επισκέπτομαι τον οφθαλμίατρο μετά την επέμβαση;
Για 12 μήνες από την επέμβαση σε αραιά διαστήματα που θα σας καθορίζει ο οφθαλμίατρός σας, θα πρέπει να παρακολουθείται η κατάσταση των ματιών σας.
Επίσης, αν στο ενδιάμεσο προκύψει κάποιο ανησυχητικά σύμπτωμα, μπορεί να σας ζητηθεί μία έκτακτη επίσκεψη. Σε κάθε περίπτωση, όλες αυτές οι επισκέψεις περιλαμβάνονται στο αρχικό κόστος της επέμβασης.
■ «Μηδέν βαθμοί» ή υπολειπόμενη μυωπία;
Σκοπός της διαθλαστικής χειρουργικής είναι να απαλλαγείτε από φακούς επαφής και γυαλιά και να έχετε μια πιο άνετη ζωή. Υπάρχει περίπτωση να ανήκετε σε ομάδα ασθενών που λόγω ηλικίας, ή οπτικών αναγκών (υπολογιστές, διάβασμα κλπ), οι μηδέν βαθμοί να μην σας ικανοποιήσουν. Σε αυτή την περίπτωση, ο γιατρός σας, θα σας προτείνει να αφήσετε μικρό βαθμό μυωπίας.
■ Πειράζει αν τρίβω τα μάτια μου;
Ναι, δεν πρέπει να τα τρίβετε για τουλάχιστον έναν (1) μήνα ιδίως αν έχετε κάνει τη μέθοδο LASIK. Αν τα τρίψετε, και παρατηρήσετε οποιαδήποτε αλλαγή, όπως πόνο ή θολή όραση, θα πρέπει να επικοινωνήσετε άμεσα με τον οφθαλμίατρό σας.
■ Είναι επώδυνη η επέμβαση;
Η ενόχληση κατά την επέμβαση είναι μηδαμινή, αφού στο μάτι χρησιμοποιούνται σταγόνες τοπικής αναισθησίας. Μπορεί να αισθανθείτε ελαφριά ενόχληση μετά την επήρεια του αναισθητικού που διαρκεί για μερικές ώρες. Μερικές ώρες ύπνου μετά την επέμβαση σας, θα σας βοηθήσουν να ξεπεράσετε το αίσθημα αυτό και θα σας χαλαρώσουν από την υπερένταση της επέμβασης. Εάν προκληθεί ευαισθησία στο φως για μερικές μέρες μετά την επέμβαση, είναι φυσιολογικό.
■ Υπάρχει περίπτωση να έχω ξηροφθαλμία μετά την επέμβαση;
Η παροδική ξηροφθαλμία (αίσθημα σαν να έχει μπει σκουπίδι στο μάτι) είναι πολύ συχνή ιδίως μετά από επέμβαση PRK, αλλά αντιμετωπίζεται πολύ εύκολα με τη συχνή χρήση τεχνητών δακρύων και υποχωρεί συνήθως 1-2 μήνες μετά από την επέμβαση.

■ Τι άλλα συμπτώματα μπορεί να έχω μετά την επέμβαση;
Μπορεί να έχετε υπερβολική έκκριση δακρύων, ελαφρά διόγκωση του βλεφάρου και ερυθρότητα, τα οποία θα υποχωρήσουν τις πρώτες ημέρες.
■ Είναι μόνιμη η διόρθωση;
Με βάση τα αποτελέσματα κλινικών δοκιμών, η διαθλαστική διόρθωση είναι μόνιμη, εκτός από εξαιρετικές περιπτώσεις όπου η όραση μπορεί να αλλάξει σαν αποτέλεσμα της ηλικίας ή άλλων ειδικών συνθηκών. Ίσως χρειασθεί συμπληρωματική διόρθωση.
■ Υπάρχει περίπτωση να παραμείνει μυωπία, υπερμετρωπία ή αστιγματισμός;
Υπάρχει πιθανότητα, να παραμείνει κάποια πολύ μικρή μυωπία ή υπερμετρωπία ή αστιγματισμός μετά την επέμβαση. Το τελικό αποτέλεσμα κρίνεται 3-6 μήνες μετά από την επέμβαση. Εάν για οποιοδήποτε λόγο, μετά την επέμβαση, παραμείνει διαθλαστική ανωμαλία πέραν του ενός (1) βαθμού, η επέμβαση μπορεί να επαναληφθεί χωρίς οικονομική για εσάς επιβάρυνση.

■ Πότε θα βλέπω καλά;
Η όραση σας θα είναι ελαφρώς θολή αμέσως μετά τη επέμβαση αλλά θα βελτιωθεί μέσα σε μία (1) έως επτά (7) ημέρες αναλόγως της μεθόδου που έχετε επιλέξει (LASIK ή PRK αντίστοιχα). Η ζωή σας χωρίς γυαλιά αρχίζει αμέσως μετά την επέμβαση. Πιθανώς η όρασή σας να έχει πολύ μικρές διακυμάνσεις έως ότου τελικά σταθεροποιηθεί. Μπορεί ακόμα να νιώθετε κούραση μετά από πολύωρο διάβασμα ή κοντινή εργασία. Επίσης το βράδυ, μπορεί να βλέπετε ένα φωτεινό στεφάνι γύρω από τα φώτα. Τα συμπτώματα αυτά σταδιακά θα υποχωρήσουν μέσα στους έξι (6) πρώτους μήνες. Επιπλέον, αν φοράτε γυαλιά για πολλά χρόνια, θα πρέπει να επιτρέψετε στον εαυτό σας κάποιο χρόνο ψυχολογικής προσαρμογής χωρίς τα γυαλιά σας.
■ Πότε μπορώ να επιστρέφω στην εργασία μου;
Για τους περισσότερους, η επιστροφή στην εργασία είναι εφικτή από την επόμενη κιόλας ημέρα. Σε περίπτωση που κάνετε τη μέθοδο PRK αυτό μπορεί να καθυστερήσει μερικές ημέρες.
■ Πότε θα μπορέσω να οδηγήσω;
Μόλις νιώσετε άνετα με την όρασή σας.
■ Μπορώ να λούζομαι;
Για τις πρώτες επτά (7) ημέρες θα λούζεστε με σχετική προσοχή, δηλαδή είτε με επιμελώς κλειστά μάτια, είτε με χρήση γυαλιών κολυμβητηρίου.
■ Μπορώ να κάνω βαριά σωματική άσκηση ή γυμναστική;
Όχι για τις πρώτες δύο (2) εβδομάδες και πάντα σε συνεννόηση με τον οφθαλμίατρό σας.
■ Μπορώ να κολυμπήσω;
Όχι για τις πρώτες δύο (2) εβδομάδες και με μάσκα μέχρι τους πρώτους δύο (2) μήνες.
■ Μπορώ να χρησιμοποιώ καλλυντικά για τα μάτια;
Όχι για τις πρώτες δύο (2) εβδομάδες.
■ 0 ιδρώτας μπορεί να μου προκαλέσει πρόβλημα;
Όχι δεν είναι βλαβερός, αλλά μπορεί να σας προκαλέσει τσούξιμο τις πρώτες ημέρες.
■ 0 καπνός και η σκόνη μπορεί να μου προκαλέσουν πρόβλημα;
θα πρέπει να τα αποφύγετε για τον πρώτο καιρό.
■ Υπάρχει περίπτωση να έχω επιπλοκές από την επέμβαση;
Η μεγάλη πλειονότητα των ασθενών δεν αντιμετωπίζει κανένα απολύτως πρόβλημα.
Οι πιθανότητες σοβαρών επιπλοκών είναι ελάχιστες. Με την πάροδο των ετών, οι αρχικές επιπλοκές που είχαν παρουσιαστεί γίνονται όλο και πιο σπάνιες, ώστε σήμερα μπορούμε να γνωρίζουμε ότι οι πιθανότητες μόλυνσης από φακούς επαφής είναι μεγαλύτερες από τις πιθανότητες επιπλοκής κατά τις διαθλαστικές επεμβάσεις. Παρόλα αυτά όλες οι ιατρικές πράξεις μπορούν να έχουν επιπλοκές λιγότερο ή περισσότερο σοβαρές. Ευτυχώς, όσον αφορά στην διόρθωση των διαθλαστικών ανωμαλιών με Laser, αυτές είναι και εξαιρετικά σπάνιες και τις περισσότερες φορές αντιμετωπίσιμες.
■ Πότε να ανησυχήσω για πιθανή παρουσία μετεγχειρητικής επιπλοκής μετά από διαθλαστική επέμβαση;
0α πρέπει να επικοινωνήσετε αμέσως με τον οφθαλμίατρό σας αν παρουσιαστούν τα παρακάτω:
• Επιδείνωση πόνου ή απότομη επιδείνωση όρασης μετά από παροδική βελτίωση, κυρίως όταν συνοδεύονται από ερεθισμό και ερυθρότητα του ματιού ή πρήξιμο των βλεφάρων.
• Μηχανική καταπόνηση (τρίψιμο, εκδορά) του ματιού μετά από επέμβαση LASIK συνοδευόμενη από πόνο ή θολή όραση.
■ Η πρεσβυωπία μπορεί να διορθωθεί με τη διαθλαστική χειρουργική;
Ναι, η διαθλαστική χειρουργική μπορεί να δώσει λύση στο πρόβλημα της πρεσβυωπίας με την εφαρμογή της PRK ή της LASIK με τη μέθοδο της «μονο-όρασης» (monovision). Αν είστε πάνω από 38 ετών, πάρτε πληροφορίες από τον οφθαλμίατρό σας γιατί μπορείτε με μία επέμβαση να έχετε κοντινή και μακρινή όραση χωρίς γυαλιά.
■ Ποιο είναι το κόστος;
Τα νέας γενιάς μηχανήματα έχουν επιτρέψει να μειωθεί το κόστος των διαθλαστικών επεμβάσεων σε σχέση με παλαιότερα. Ακριβή εκτίμηση του κόστους θα έχετε μετά τον προεγχειρητικό σας έλεγχο γιατί αυτό διαφοροποιείται ανάλογα με τη διαθλαστική μέθοδο που θα χρησιμοποιηθεί. Σε κάθε περίπτωση, η διαθλαστική χειρουργική είναι πιο συμφέρουσα από το μακροχρόνιο κόστος των γυαλιών ή των φακών επαφής.

Τι είναι ο καταρράκτης;

Για να κατανοήσουμε τι είναι ο καταρράκτης θα πρέπει να γίνει κατανοητό πως λειτουργεί το μάτι. Έχοντας υπόψη ότι το μάτι λειτουργεί (πολύ αδρά) όπως μία φωτογραφική μηχανή, στο μπροστινό του τμήμα υπάρχει ένας βιολογικός σχηματισμός ο οποίος λειτουργεί όπως ο φακός της φωτογραφικής μηχανής και τον ονομάζουμε κρυσταλλοειδή φακό. Ο κρυσταλλοειδής φακός φυσιολογικά είναι διαυγής ώστε να επιτρέπει στο φως να περνάει και να εστιάζεται στον αμφιβληστροειδή (κάτι σαν το φιλμ ή CCD της φωτογραφικής μηχανής). Καταρράκτης είναι η θόλωση του κρυσταλλοειδούς φακού του ματιού.

Τι ΔΕΝ ισχύει για τον καταρράκτη

Ο καταρράκτης σε αντίθεση με κάποιες δοξασίες και μύθους:

– Δεν είναι φίλμ που αναπτύσσεται πάνω στο μάτι

– Δεν προκαλείται από υπερβολική χρήση των ματιών

– Δεν μεταδίδεται από το ένα μάτι στο άλλο. Ο καταρράκτης συνήθως εμφανίζεται και στα δύο μάτια. Όμως ο ρυθμός με τον οποίο εξελίσσεται μπορεί να διαφέρει σημαντικά μεταξύ των δύο ματιών. Σε καμία όμως περίπτωση δεν ‘μεταδίδεται’ από το ένα μάτι στο άλλο.

– Δεν προκαλεί μη αναστρέψιμη απώλεια όρασης (εξαίρεση ο συγγενής καταρράκτης ο οποίος εμφανίζεται πολύ σπάνια σε παιδιά).

Τι προκαλεί τον καταρράκτη;

Στις περισσότερες περιπτώσεις ο καταρράκτης προκαλείται φυσιολογικά λόγω της ηλικίας. Συνήθως εμφανίζεται μετά τα 65. Παρόλα αυτά μπορεί να εμφανιστεί και σε πολύ μικρότερες ηλικίες ιδίως αν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό πρόωρου καταρράκτη.

Επίσης ο καταρράκτης μπορεί να εμφανιστεί νωρίτερα ή να εξελιχθεί ταχύτερα σε περιπτώσεις όπως:

– Ιατρικές παθήσεις όπως ο σακχαρώδης διαβήτης

– Τραυματισμό του οφθαλμού

– Φάρμακα όπως τα στεροειδή (κορτιζονούχα)

– Ακτινοβολία

– Μακρόχρονη και χωρίς προστασία έκθεση στον ήλιο

– Προηγούμενο οφθαλμολογικό χειρουργείο (π.χ. αποκόλλησης αμφιβληστροειδούς)

Σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να υπάρχει κατά τη γέννηση ή λίγο μετά (συγγενής καταρράκτης).

Ποια είναι τα συμπτώματα του καταρράκτη;

Τα συμπτώματα του καταρράκτη μπορεί να διαφέρουν μεταξύ των ασθενών. Έτσι οι ασθενείς μπορεί να προσέρχονται στον οφθαλμίατρο με κάποιο ή κάποια από τα παρακάτω:

– Ελάττωση της όρασης που όμως δεν συνοδεύεται από πόνο. Αυτή είναι και η συχνότερη αιτία που επισκέπτεται κάποιος τον οφθαλμίατρο πιστεύοντας ότι θέλει απλώς αλλαγή στα γυαλιά του.

– Ελάττωση της νυχτερινής όρασης, ιδίως κατά την οδήγηση, με κύριο σύμπτωμα την ενόχληση από τα φώτα των άλλων αυτοκινήτων ή του δρόμου.

– Δυσκολία στην ανάγνωση όπου ο ασθενής χρειάζεται πλέον αρκετά δυνατό φως για να διαβάσει.

– Δυσκολία στην μακρινή όραση με ταυτόχρονη βελτίωση της κοντινής όρασης.

– Ήπια ευαισθησία στο φως είτε του ηλίου είτε της λάμπας.

– Διπλωπία (τα βλέπει διπλά) η οποία όμως συνεχίζεται και όταν κλείσει το ένα μάτι (μονόφθαλμη διπλωπία).

– Ξεθώριασμα των χρωμάτων και συγκεκριμένα ότι τα αντικείμενα φαίνονται περισσότερο κίτρινα ή λιγότερο μπλε.

Πόσο γρήγορα αναπτύσσεται ο καταρράκτης;

Είναι αδύνατον να προβλεφθεί με ακρίβεια πόσο γρήγορα θα εξελιχθεί ο καταρράκτης σε ένα συγκεκριμένο άτομο. Επίσης ο ρυθμός εξέλιξης μπορεί να διαφέρει μεταξύ των δύο ματιών.

Στις περισσότερες περιπτώσεις καταρράκτη, η εξέλιξη είναι προοδευτική μέσα σε μία περίοδο ετών. Σε άλλες περιπτώσεις όπως σε νεότερα άτομα, σε διαβητικούς, καθώς και σε χρήστες κορτιζόνης, ο καταρράκτης μπορεί να εξελιχθεί πολύ γρήγορα σε διάστημα λίγων μηνών.

Είναι αλήθεια ότι ο καταρράκτης πρέπει να ωριμάσει για να μπορεί να χειρουργηθεί;

Η αντίληψη ότι ο καταρράκτης πρέπει να ‘ωριμάσει’ ώστε να μπορεί να χειρουργηθεί αναφέρεται στην παλαιότερη μέθοδο εξαίρεσης του καταρράκτη με μεγάλη τομή και ράμματα που απαιτούσε να έχει σκληρύνει αρκετά ο φακός του ματιού προκειμένου να μπορέσει να αφαιρεθεί. Η μέθοδος αυτή απαιτούσε αρκετές εβδομάδες για την πλήρη αποκατάσταση της όρασης. Η σύγχρονη μέθοδος (φακοθρυψία) που γίνεται μέσω μικρής τομής έχει πολύ καλύτερο τελικό αποτέλεσμα, λιγότερες επιπλοκές και αποκατάσταση της όρασης μέσα σε λίγες μόνο μέρες όταν γίνεται από έμπειρο χειρουργό.

Έτσι κάθε ασθενής ο οποίος έχει ελάττωση της όρασης του λόγω καταρράκτη η οποία τον εμποδίζει στις καθημερινές του δραστηριότητες, μπορεί να χειρουργηθεί με ασφάλεια.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η επέμβαση καταρράκτη είναι από τις πιο ασφαλείς επεμβάσεις στην ιατρική γενικότερα. Μάλιστα όσο περισσότερο σκληραίνει ο φακός (‘ωριμάζει’ ο καταρράκτης), τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες επιπλοκών. Από ένα σημείο και μετά δεν μπορεί να γίνει η επέμβαση με φακοθρυψία και θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί η παλιότερη μέθοδος με την μεγάλη τομή και τα ράμματα.

Πως ανιχνεύεται ο καταρράκτης;

Ο οφθαλμίατρος ανιχνεύει τον καταρράκτη με λεπτομερή οφθαλμολογικό έλεγχο. Προσεκτική εκτίμηση μπορεί να αποκλείσει άλλες καταστάσεις που προκαλούν επίσης ελάττωση της όρασης. Για την απώλεια της όρασης μπορεί να ευθύνονται παθήσεις και άλλων τμημάτων του ματιού (κερατοειδής, αμφιβληστροειδής, οπτικό νεύρο κλπ) και μπορεί να εμποδίσουν την βελτίωση της όρασης μετά από μία επέμβαση καταρράκτη. Αν η βελτίωση της όρασης θεωρείται απίθανη ή ασήμαντη, τότε ο οφθαλμίατρος μπορεί να μην συστήσει χειρουργική εξαίρεση του καταρράκτη.

Πως αντιμετωπίζεται ο καταρράκτης;

Ο καταρράκτης αντιμετωπίζεται χειρουργικά και μόνο. Ο ασθενής κατά τη διάρκεια της επέμβασης είναι ξύπνιος διότι η επέμβαση γίνεται με τοπική αναισθησία. Από μία πολύ μικρή τομή 1,8- 2,2 χιλιοστών απομακρύνεται ο θολωμένος φακός (ο καταρράκτης δηλαδή) με τη βοήθεια μηχανήματος υψηλής τεχνολογίας. Στη συνέχεια εισάγεται μέσω της ίδιας τομής ένας συνθετικός φακός ο οποίος ονομάζεται ψευδοφακός. Δεν χρησιμοποιείται ράμμα παρά μόνο σε σπάνιες περιπτώσεις. Η όλη επέμβαση δεν ξεπερνάει τα 20 λεπτά.

Χρειάζεται να παραμείνει ο ασθενής στην κλινική;

Το χειρουργείο καταρράκτη είναι χειρουργείο ημέρας. Δηλαδή ο ασθενής προσέρχεται το πρωί, κάνει το απαραίτητο προεγχειρητικό έλεγχο και πηγαίνει στο δωμάτιό του. Όταν έρθει η σειρά του μεταφέρεται στο χειρουργείο όπου γίνονται οι απαραίτητες μετρήσεις για τον ενδοφακό. Μετά τη επέμβαση επιστρέφει στο δωμάτιό του. Μετά από λίγο και αφού λάβει τις απαραίτητες οδηγίες φεύγει από την κλινική. Η όλη παραμονή στην κλινική δεν ξεπερνάει συνήθως τις 3-4 ώρες.

Μπορεί να ταξιδέψει ο ασθενής με αεροπλάνο μετά την εγχείρηση;

Δεν υπάρχει κανένας περιορισμός ως προς το να ταξιδέψει κανείς με αεροπλάνο ακόμη και την ίδια ημέρα του χειρουργείου. Η απαγόρευση ισχύει για άλλες χειρουργικές επεμβάσεις του οφθαλμού όπως η αποκόλληση αμφιβληστροειδούς, αλλά όχι για την επέμβαση καταρράκτη.

Είναι αλήθεια ότι η όραση βελτιώνεται σε προχωρημένη ηλικία (δεύτερη όραση);

Η βελτίωση της όρασης σε προχωρημένη ηλικία αναφέρεται συνήθως στην ικανότητα του ηλικιωμένου να βλέπει ξανά κοντά χωρίς γυαλιά. Αυτό οφείλεται σε αλλαγή της διαθλαστικής δύναμης του φακού του ματιού του λόγω εξέλιξης του καταρράκτη. Ο ασθενής γίνεται στην πραγματικότητα μύωπας.

Είναι αλήθεια ότι ο καταρράκτης αφαιρείται με Laser;

Για την αφαίρεση του καταρράκτη δεν χρησιμοποιείται Laser. Στην φακοθρυψία χρησιμοποιείται ειδικό μηχάνημα το οποίο εφαρμόζει υπερήχους για τον θρυμματισμό και την αφαίρεση του θολωμένου φακού. Στη συνέχεια τοποθετείται κατάλληλος συνθετικός φακός στη θέση αυτού που αφαιρέθηκε.

Πόσο χρονικό διάστημα χρειάζεται για την αποθεραπεία μετά από ένα χειρουργείο καταρράκτη;

Το χειρουργείο του καταρράκτη είναι χειρουργείο ημέρας. Δηλαδή ο ασθενής παραμένει μόνο λίγες ώρες στο νοσοκομείο. Οι περιορισμοί είναι ελάχιστοι και στην πραγματικότητα η μόνη υποχρέωση που έχει ο ασθενής είναι να ενσταλλάσσει τακτικά τα κολλύρια του σύμφωνα με τις οδηγίες του χειρουργού του.

Η όραση αποκαθίσταται μέσα σε λίγες ημέρες, και ουσιαστικά από την ημέρα του χειρουργείου ή την επόμενη μπορεί να επιστρέψει στις δραστηριότητές του.

Είναι αλήθεια ότι μετά το χειρουργείο, ο καταρράκτης μπορεί να υποτροπιάσει (να ξαναβγεί);

Σε ορισμένες περιπτώσεις, αρκετούς μήνες μετά το χειρουργείο του καταρράκτη (συνήθως 1-2 χρόνια), η διαφανής μεμβράνη που στηρίζει τον συνθετικό φακό (ονομάζεται περιφάκιο) μπορεί να θολώσει και να εμποδίζει την όραση. Σε αυτήν την περίπτωση, η μεμβράνη μπορεί να κοπεί πολύ εύκολα με τη βοήθεια ενός Laser (που ονομάζεται YAG-Laser) χωρίς την ανάγκη χειρουργείου. Η επέμβαση είναι πολύ σύντομη και απολύτως ανώδυνη.

Είναι αλήθεια ότι ο καταρράκτης μπορεί να μεταδοθεί από το ένα μάτι στο άλλο;

Ο καταρράκτης συνήθως εμφανίζεται και στα δύο μάτια. Όμως ο ρυθμός με τον οποίο εξελίσσεται μπορεί να διαφέρει σημαντικά μεταξύ των δύο ματιών. Σε καμία όμως περίπτωση δεν ‘μεταδίδεται’ από το ένα μάτι στο άλλο.

Είναι αλήθεια ότι ο καταρράκτης μπορεί να προκληθεί από το πολύ διάβασμα ή την κοντινή εργασία όπως το ράψιμο;

Σε καμία περίπτωση. Ο καταρράκτης είναι μία φυσιολογική εξέλιξη με την πάροδο των ετών. Μπορείτε όμως να παρατείνετε την ηλικία εμφάνισής του ή τον ρυθμό εξέλιξης του υιοθετώντας έναν υγιεινό τρόπο ζωής που να περιλαμβάνει:

1) διακοπή του καπνίσματος

2) ισορροπημένη δίαιτα με πολλά φρούτα και λαχανικά

3) χρήση γυαλιών ηλίου καλής ποιότητας με 100% απορρόφηση των ακτινοβολιών UVA και UVB και αποφυγή κατά το δυνατόν την έκθεση στον ήλιο.

Το πτερύγιο είναι ένα τριγωνικό στρώμα ινοαγγεακού ιστού, το οποίο αναπτύσσεται προς το μέρος του κερατοειδή.

Συνήθως εμφανίζεται στην ρινική (προς τη μύτη) πλευρά του ματιού καλύπτοντας τον κερατοειδή χιτώνα του ματιού. Αν παραμείνει χωρίς να αφαιρεθεί, μπορεί να επεκταθεί κεντρικά και να επηρεάσει ακόμα και την όραση.

Η βασική αιτία που προκαλείται το πτερύγιο δεν έχει εξακριβωθεί πλήρως. Έχει παρατηρηθεί όμως ότι εμφανίζεται συχνότερα σε άτομα τα οποία εκτίθενται πολλές ώρες στον ήλιο(υπεριώδης ακτινοβολία), στην σκόνη αλλά και στην ξηρασία.

Τα κυριότερα συμπτώματα που μπορεί να αισθανθεί ο ασθενής είναι: η αίσθηση ξένου σώματος (σαν να έχει μπει σκουπιδάκι), ερυθρότητα, κνησμός, αστιγματισμός και παραμόρφωση στην όραση.

Το πτερύγιο αν είναι μικρό και φλεγμαίνει μπορεί να αντιμετωπιστεί με τη χρήση κολλυρίων και αλοιφών. Αν όμως είναι σε προχωρημένο στάδιο τότε θα πρέπει να αντιμετωπιστεί χειρουργικά.

Να σημειωθεί ότι το πτερύγιο μπορεί να υποτροπιάσει κυρίως σε άτομα νεαρής ηλικίας. Αν κριθεί απαραίτητο, μπορεί να πραγματοποιηθεί αυτόλογη μεταμόσχευση επιφυκότα, ώστε να μειωθεί σημαντική πιθανότητα υποτροπής.